Wirus HPV: Co każda kobieta musi wiedzieć o profilaktyce?

Prawie każda aktywna seksualnie osoba w pewnym momencie swojego życia będzie miała kontakt z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). W większości przypadków organizm zwalczy infekcję samodzielnie. Niestety, niektóre typy wirusa, określane jako wysokoonkogenne, mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy i innych nowotworów. Dobra wiadomość jest taka, że dysponujemy dziś niezwykle skutecznymi narzędziami, aby się przed tym chronić. Nowoczesna profilaktyka ginekologiczna opiera się na trzech potężnych filarach: szczepieniu, cytologii i testach molekularnych. Zrozumienie roli każdego z nich to klucz do świadomego dbania o swoje zdrowie.

Filar 1: Profilaktyka Pierwotna – Szczepienie Przeciwko HPV

Najskuteczniejszą metodą walki z chorobą jest zapobieganie jej u samego źródła. W przypadku wirusa HPV taką rolę pełni profilaktyka pierwotna, czyli szczepienie ochronne, które chroni przed zakażeniem najbardziej niebezpiecznymi typami wirusa.

Czym jest szczepionka Gardasil 9?

Gardasil 9 to obecnie najnowocześniejsza i najszerzej stosowana szczepionka przeciwko HPV na świecie. Chroni ona przed 9 typami wirusa:

7 typów wysokoonkogennych (16, 18, 31, 33, 45, 52, 58): Odpowiedzialnych za około 90% przypadków raka szyjki macicy oraz znaczną część nowotworów sromu, pochwy i odbytu.
2 typy niskoonkogenne (6, 11): Będące główną przyczyną brodawek płciowych (kłykcin kończystych).

Kto i kiedy powinien się zaszczepić?

Szczepienie jest najskuteczniejsze, gdy zostanie podane przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, dlatego programy profilaktyczne na całym świecie skupiają się na dziewczętach i chłopcach w wieku 9-14 lat. Jednak szczepienie przynosi korzyści również osobom dorosłym, które są już aktywne seksualnie, ponieważ chroni przed typami wirusa, z którymi dana osoba mogła jeszcze nie mieć kontaktu. Zgodnie z rejestracją, szczepionkę Gardasil 9 można podawać osobom od 9 roku życia.

Czy szczepienie jest bezpieczne?

Tak. Gardasil 9 to szczepionka o doskonale udokumentowanym profilu bezpieczeństwa, potwierdzonym w badaniach klinicznych na setkach tysięcy pacjentów i wieloletnim stosowaniu na całym świecie. Najczęstsze działania niepożądane to ból w miejscu wkłucia, który szybko mija.

Dowiedz się więcej i sprawdź cenę na naszej stronie poświęconej szczepieniu HPV Gardasil 9 w Krakowie.

Jaki jest schemat szczepienia Gardasil 9?

W przypadku osób dorosłych stosuje się 3 dawkowy schemat szczepienia:

I dawka - rozpoczęcie szczepienia, dzień oznaczony jako dzień “0”.
II dawka - najlepiej 2 miesiące od dnia “0” czyli od podania I dawki.
III dawka - najlepiej 6 miesiące od dnia “0”, czyli od podania I dawki.

Przykładowo Pacjent, który zaszczepił się 10.10.2025 r. I dawką, powinien przyjąć II dawkę w okolicach 10.12.2025 r., a III dawkę zaplanować na okolice 10.04.2025 r.

Możliwy jest inny schemat szczepienia, ale należy go skonsultować z lekarzem prowadzącym. Należy pamiętać, żeby wszystkie trzy dawki podać w ciągu 12 miesięcy.

W przypadku dzieci stosuje się 2 dawkowy schemat szczepienia:

I dawka - rozpoczęcie szczepienia, dzień oznaczony jako dzień “0”.
II dawka - należy przyjąć II dawkę szczepionki po 5 do 12 miesięcy od dnia “0”, czyli podania I dawki.

Ile kosztuje szczepienie Gardasil-9 w Krakowie?

W Centrum Medycznym Femmemedica w Krakowie oferujemy usługę szczepienia Gardasil-9 w cenie 600 zł. Cena ta obejmuje wywiad lekarski, podanie szczepionki, a także cenę 1 dawki szczepionki. Całkowity koszt cyklu szczepień dla osoby dorosłej wynosi 1800 zł, a dla dziecka 1200 zł. Cena nie obejmuje konsultacji ginekologicznej, ani innych badań, które są dodatkowo płatne i stanowią odrębną usługę.

Filar 2: Profilaktyka Wtórna – Badania Przesiewowe

Profilaktyka wtórna polega na wczesnym wykrywaniu skutków zakażenia, czyli zmian w komórkach szyjki macicy, zanim przekształcą się one w nowotwór. Tutaj kluczową rolę odgrywają dwa badania, które często są ze sobą mylone: cytologia i test DNA HPV.

Cytologia LBC – „Złoty Standard” Oceny Komórek

Cytologia to badanie mikroskopowe, które szuka skutku infekcji – czyli nieprawidłowych komórek na szyjce macicy. Nowoczesna cytologia płynna (LBC) jest znacznie dokładniejsza od metody klasycznej. Próbka trafia do specjalnego płynu, co pozwala na jej oczyszczenie i uzyskanie bardziej czytelnego obrazu, a także umożliwia wykonanie dodatkowych badań z tego samego materiału.

Test DNA HPV – Wykrywanie Przyczyny

Test DNA HPV to badanie molekularne, które szuka przyczyny problemu – czyli samego materiału genetycznego wysokoonkogennych typów wirusa. Ma ono ogromną wartość predykcyjną: ujemny wynik testu DNA HPV oznacza, że ryzyko rozwoju raka szyjki macicy w ciągu najbliższych 5 lat jest bardzo niskie. Daje to ogromne poczucie bezpieczeństwa.

Co-testing: Najskuteczniejsza Strategia Ochrony

Wytyczne światowe rekomendują strategię zwaną co-testingiem, czyli jednoczesne wykonanie obu badań – cytologii LBC i testu DNA HPV – z jednej próbki pobranej podczas wizyty.

Dlaczego warto robić oba badania razem?

Połączenie tych dwóch metod daje najpełniejszy możliwy obraz:

Cytologia LBC odpowiada na pytanie: “Czy już teraz coś złego dzieje się z komórkami?”.
Test DNA HPV odpowiada na pytanie: “Czy istnieje ryzyko, że coś złego wydarzy się w przyszłości?”.

Taka podwójna weryfikacja daje niemal 100% pewności co do stanu zdrowia szyjki macicy. W CM Femmemedica oferujemy taki pakiet jako Co-testing (LBC + HPV).

Co, jeśli wynik jest nieprawidłowy? Rola HPV mRNA

Otrzymanie dodatniego wyniku testu HPV może być stresujące. Ważne jest, aby pamiętać: to nie jest diagnoza raka! To sygnał, że potrzebna jest dalsza, pogłębiona diagnostyka.

Mam dodatni wynik HPV, co dalej?

Większość infekcji HPV jest zwalczana przez organizm samoistnie. Dodatni wynik oznacza, że znajdujesz się w grupie podwyższonego ryzyka i wymagasz regularnej obserwacji. Aby ocenić, czy wirus jest aktywny i groźny, lekarz ginekolog może zlecić dodatkowe badanie.

Czym jest test HPV mRNA?

Jest to zaawansowane badanie molekularne, które idzie o krok dalej niż standardowy test DNA. Podczas gdy test DNA odpowiada na pytanie: “Czy wirus HPV jest obecny?”, test mRNA precyzyjnie odpowiada na inne, znacznie ważniejsze pytanie: “Czy wirus jest aktywny i czy uruchomił już geny odpowiedzialne za tworzenie raka?”. Badanie to wykrywa ekspresję onkogenów E6/E7 wirusa, co jest bezpośrednim dowodem na to, że infekcja przestała być “uśpiona” i rozpoczęła proces transformacji nowotworowej w komórkach. Dodatni wynik testu HPV mRNA jest więc bardzo silnym sygnałem alarmowym, wskazującym na wysokie ryzyko istniejących zmian przedrakowych (CIN2/3) i stanowi mocne wskazanie do dalszej diagnostyki.

Recenzja Eksperta

Powyższy artykuł został zweryfikowany pod kątem merytorycznym przez lek. Magdalenę Homę-Gołdę, specjalistę ginekologii i położnictwa w CM Femmemedica, co gwarantuje jego zgodność z aktualną wiedzą medyczną i standardami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

FAQ – Najczęściej Zadawane Pytania

Jaki test DNA HPV wybrać? Na 14 czy 28 typów?

Wybór zależy od celu badania. Test na 14 typów wysokiego ryzyka jest “złotym standardem” w profilaktyce raka szyjki macicy i w większości przypadków jest w pełni wystarczający. Panel rozszerzony na 28 typów warto rozważyć, gdy chcemy uzyskać szerszą informację, np. w diagnostyce brodawek płciowych (kłykcin), ponieważ bada on również typy niskoonkogenne. Najlepszą strategią jest jednak co-testing, czyli połączenie badania z cytologią, np. w pakiecie LBC + HPV 14. Ostateczny wybór najlepiej skonsultować z ginekologiem.

Mam dodatni wynik HPV. Czy to rak? Co robić?

Przede wszystkim – nie panikuj. Dodatni wynik HPV to NIE jest diagnoza raka! To jedynie informacja, że należysz do grupy podwyższonego ryzyka i wymagasz dalszej obserwacji. Większość infekcji HPV organizm zwalcza sam. Taki wynik jest wskazaniem do konsultacji z ginekologiem, który może zalecić dalsze kroki, takie jak badanie HPV mRNA lub kolposkopia. To szansa na działanie, zanim rozwinie się jakakolwiek choroba.

Czy mężczyźni też mogą/powinni badać się na HPV?

U mężczyzn nie ma standardowych, przesiewowych testów na HPV o tak dużej wartości jak u kobiet. Wynika to m.in. z trudności w pobraniu wiarygodnej próbki. Dlatego najlepszą formą profilaktyki u mężczyzn jest szczepienie przeciwko HPV. Chroni ono przed nowotworami prącia, odbytu i gardła oraz przed brodawkami płciowymi, a także przerywa łańcuch zakażeń, chroniąc partnerki.

Jestem w stałym związku od lat. Czy badanie na wirus HPV mnie dotyczy?

Tak. To bardzo ważne pytanie i częsta wątpliwość. Wirus HPV może pozostawać w organizmie w formie utajonej (nieaktywnej) przez wiele lat, nawet dekad, nie dając żadnych objawów. Może się uaktywnić w momencie osłabienia odporności. Dlatego regularne badania przesiewowe (cytologia i/lub test HPV) są zalecane wszystkim kobietom, niezależnie od ich aktualnego statusu związku.

Ile kosztują testy HPV i szczepienie w Krakowie?

Aktualne ceny wszystkich badań wymazowych, w tym testów HPV i pakietów, a także koszt szczepienia Gardasil 9, znajdziesz w naszym szczegółowym cenniku. Pamiętaj, że pakiety badań są często korzystniejszym finansowo rozwiązaniem niż pojedyńczy test. Koszt szczepienia Gardasil 9 wraz z I dawką szczepionki wynosi 600 zł, cytologia LBC 130 zł, a testy HPV, np. HPV 14 wysokoonkogennych typów, zaczynają się od 200 zł.

Czy zakażenie wirusem HPV można wyleczyć?

Obecnie nie istnieje lek, który usuwałby wirusa HPV z organizmu. Leczymy skutki jego działania, czyli stany przedrakowe szyjki macicy. Najskuteczniejszą formą ochrony przed samym zakażeniem pozostaje szczepienie.

Czy szczepienie jest tylko dla kobiet?

Nie. Szczepienie jest zalecane również chłopcom i mężczyznom. Chroni ich to przed nowotworami odbytu, prącia i gardła oraz przed brodawkami płciowymi. Co więcej, szczepiąc mężczyzn, przerywamy łańcuch zakażeń, chroniąc w ten sposób również ich partnerki.

Mam ponad 30 lat, czy szczepienie ma jeszcze sens?

Tak. Choć szczepienie jest najskuteczniejsze przed rozpoczęciem współżycia, przynosi korzyści również osobom dorosłym. Chroni przed typami wirusa, z którymi dana osoba mogła jeszcze nie mieć kontaktu, oraz wzmacnia odpowiedź immunologiczną. Decyzję warto podjąć po konsultacji z ginekologiem.

Mój wynik cytologii to ASC-US, co to znaczy?

ASC-US (Atypowe komórki nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu) to najczęstszy nieprawidłowy wynik cytologii. W większości przypadków jest on spowodowany stanem zapalnym. Zgodnie z wytycznymi, w takiej sytuacji zaleca się wykonanie testu DNA HPV, aby ocenić ryzyko i zdecydować o dalszym postępowaniu.

Podsumowanie i Dalsze Kroki

Nowoczesna profilaktyka ginekologiczna daje nam potężne narzędzia do walki z rakiem szyjki macicy. Pamiętaj o trzech filarach ochrony: regularnych badaniach, świadomej diagnostyce i profilaktyce pierwotnej w postaci szczepień.

Zadbaj o Swoje Zdrowie - Stwórz Swój Plan Profilaktyki

Nie wiesz, które badanie jest dla Ciebie najlepsze? Kiedy się zaszczepić? Umów się na wizytę konsultacyjną w CM Femmemedica. Nasz ginekolog w Krakowie stworzy indywidualny plan profilaktyki dopasowany do Twojego wieku i potrzeb.

Umów Wizytę Ginekologiczną

Sprawdź Cennik

Wirus HPV: Szczepienie, cytologia, testy. Przewodnik